Ufa�, albo nie ufa� - oto jest pytanie

Zaufanie, jako dobro rzadkie i kruche, czyli o potrzebie zarz�dzania zaufaniem

Grudzie� 15, 2009 Wies�aw Maria Grudzewski Irena Krystyna Hejduk Anna Sankowska Monika Wa�tuchowicz Wydanie nr 12(92)2009 Wy�wietlono: 1175 razy

Zaufanie to przewidywanie pozytywnych dla nas efektów dzia�a� innych, wiara w dobre intencje innych, oczekiwanie, �e inni dotrzymaj� swoich obietnic. Jednocze�nie zaufanie pozwala radzi� sobie z ryzykiem, stanowi niejako panaceum w ryzykownej sytuacji.

Istniej� rozmaite opinie nt. zaufania i jego charakteru oraz znaczenia. Zaufanie jest uznawane za kruche, towar t�ukliwy. Krucho��, delikatno�� zaufania oznacza, �e jest ono podatne na du�e zmiany pod wp�ywem negatywnych czynników w stosunkowo krótkim horyzoncie czasowym. Jednocze�nie uwa�a si�, �e zaufanie jest czym� do�� trwa�ym, gdy� w miar� up�ywu czasu i kolejnych do�wiadcze� narasta i nie ulega �atwo zmianom i wahaniom. Trwa�o�� (odporno��) to brak krótkookresowych dramatycznych zmian. W nowych relacjach zaufanie b�dzie prawdopodobnie kruche, je�li zajd� trzy warunki:

niewystarczaj�ce wsparcie poprzedników zaufania (jak kompetencje, �yczliwo��, otwarto��, itp.),
niepewna i oparta na przypuszczeniach ocena poprzedników zaufania,
du�e postrzegane ryzyko sytuacyjne.

Mówi�c o zaufaniu, mamy na my�li pozytywne zjawisko, aczkolwiek mo�na zidentyfikowa� negatywne konotacje tego terminu, w powi�zaniu z poj�ciem zaw�onego zaufania (rys. 1), gdy osoby s� pozytywnie nastawione w stosunku do grupy w�asnej, a negatywnie do grup, do których nie nale�� (Uslaner, 2008). Wi��e si� to zwykle z zacie�nionym kr�giem osób, które uzyskuj� korzy�ci kosztem „osób z zewn�trz”, cz�sto postrzeganych jako wrogowie albo co najmniej obiekty eksploatacji. W takich warunkach mówimy o ciemnej stronie zaufania, która jest w�a�ciwa dla struktur mafijnych czy praktyk korupcyjnych. Takie zaufanie w grupach zwykle oparte jest na znajomo�ci i partykularnych normach, które konstruuj� klany o ograniczonych zdolno�ciach do kreatywnego, innowacyjnego dzia�ania. Ta ciemna strona jest zaprzeczeniem produktywno�ci i oznacza zacofanie oraz obni�enie poziomu kapita�u intelektualnego.

Zaufanie jest bardzo z�o�onym zjawiskiem, mo�na je odnosi� do wielu przejawów dzia�alno�ci cz�owieka, dlatego s� ró�ne jego odmiany. Typy zaufania egzemplifikuj� mnogo�� sytuacji, w których mamy do czynienia z zaufaniem. Mo�emy wyró�ni� wiele typologii zaufania, co stanowi temat na oddzielny artyku�.

Prof. dr in�. Wies�aw Maria Grudzewski
Instytut Organizacji i Zarz�dzania w Przemy�le ORGMASZ
Tel. 22 654 60 61
e-mail: w.grudzewski@orgmasz.pl

Prof. dr hab. Irena Krystyna Hejduk
Szko�a G�ówna Handlowa, Katedra Systemów Zarz�dzania
Instytut Organizacji i Zarz�dzania w Przemy�le ORGMASZ
Tel. 22 654 60 61
e-mail: i.hejduk@orgmasz.pl, ihejdu@sgh.waw.pl

Dr in�. Anna Sankowska
Szko�a G�ówna Handlowa, Katedra Systemów Zarz�dzania

Mgr Monika Wa�tuchowicz
Doktorantka Politechniki Warszawskiej na Wydziale In�ynierii Produkcji
Tel. 696 058 633
e-mail: monika.wantuchowicz@wp.pl

Bibliografia
Corruption Perception Index (2008).
http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/cpi/2007.
Edelman Trust Barometer (2008), http://www.edelman.com/trust/2009/.
Fukuyama, F. (1997). Zaufanie: kapita� spo�eczny a droga do dobrobytu, Warszawa: PWN.
Grudzewski, W.M., Hejduk, I.K., Sankowska, A., Wa�tuchowicz, M. (2008). Normalizacja korupcji jako zagro�enie dla zarz�dzania zaufaniem. „Organizacja i kierowanie”, 131(1), s. 7–20.
Grudzewski, W.M., Hajduk, I.K., Sankowska, A,, Wa�tuchowicz, M. (2007). Zarz�dzania zaufaniem w organizacjach wirtualnych, Warszawa: Difin, 2007.
Grudzewski, W.M., Hajduk, I.K., Sankowska, A,, Wa�tuchowicz, M. (2009). Zarz�dzanie zaufaniem w przedsi�biorstwie, Kraków: Wolters Kluwer.
Hacker, S.K., Willard, M.L. (2002). The Trust Imperative: Performance Improvement Through Productive Relationships, Milwaukee: ASQ Quality Press.
Hurley R.F., The Decision to Trust, „Harvard Business Review”, 2006 nr 84(9), s. 55–62.
Indeks Spo�ecze�stwa Obywatelskiego 2007, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2008, http://portal.engo.pl/files/civicpedia.pl/public/raporty/INDEKS_SPOLECZENSTWA_OBYWATELSKIEGO_2007_LAST2.pdf
On Board PR - Ecco Network (2006). Czy ufamy pracodawcom?, Raport, Warszawa.
Sink D.S., Morris W.T., Johnston C.S. (1995). By what method?, Norcross: IIE Engineering and Management Press.
Uslaner, E.M. (2008). Zaufanie strategiczne i zaufanie normatywne [w:] Socjologia codzienno�ci, red. P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska. Kraków: Znak, s. 195.
World Values Survey, www.worldvaluessurvey.org

Rysunek. Wp�yw zaufania na wyniki organizacji
�ród�o: Hacker, S.K., Willard, M.L. (2002). The Trust Imperative: Performance Improvement Through Productive Relationships, ASQ Quality Press, Milwaukee, s. 8.