Procedura transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych
Transgraniczne łączenie się spółek kapitałowych
W wyniku wprowadzenia dyrektywy w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych doszło do znacznego ułatwienia w zakresie prowadzenia fuzji ponad granicami kraju. Dotychczas, ze względu na różnice występujące w porządkach prawnych łączących się spółek, w niektórych przypadkach fuzja transgraniczna nie była w ogóle możliwa. Obecnie spółki mogą skorzystać z uproszczonej procedury, co ma wpływ na obniżenie kosztów i przyśpieszenie transakcji.
Przepisy dotyczące transgranicznego łączenia się spółek zawarte w Kodeksie spółek handlowych są wyrazem implementacji do polskiego prawa postanowień dyrektywy 2005/56/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 października 2005 r. w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych (Dziesiąta Dyrektywa). W tego typu operacji, która przebiega ponad granicami kraju, może uczestniczyć spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a także spółka komandytowo-akcyjna. Zdolność łączeniową w ma także spółka europejska z siedzibą w Polsce albo w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Należy zauważyć, że w tego typu łączeniu nie może uczestniczyć zagraniczna spółdzielnia czy spółka, której celem jest zbiorowe inwestowanie kapitału.
Transgraniczne łączenie się spółek kapitałowych przebiega dwuetapowo. Pierwszy etap odbywa się zgodnie z prawem krajowym każdej z biorących udział w połączeniu spółek. W pierwszej kolejności konieczne jest sporządzenie planu połączenia podlegającego na ocenie biegłego i sporządzenie sprawozdania uzasadniającego przeprowadzenie fuzji. Konieczne jest także wyrażenie zgody na transgraniczne połączenie przez wspólników łączących się spółek, co znajduje wyraz w zatwierdzeniu planu połączenia. Drugi etap obywa się zgodnie z porządkiem prawnym spółki przejmującej lub nowo zawiązanej. Wtedy podejmowane są czynności kontrolne i rejestracyjne.
Plan połączenia transgranicznego powinien zawierać szereg istotnych informacji. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na takie jego elementy, jak: określenie parytetu wymiany udziałów lub akcji i wysokość ewentualnych dopłat pieniężnych, wskazanie dnia, od którego udziały albo akcje uprawniają do uczestnictwa w zysku spółki przejmującej lub nowo zawiązanej, warunki wykonywania praw wierzycieli i wspólników mniejszościowych każdej z łączących się spółek, określenie prawdopodobnego wpływu połączenia na stan zatrudnienia w spółce przejmującego bądź nowo zawiązanej, informacje na temat wyceny przenoszonych aktywów i pasywów czy projekt umowy albo statutu spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej. Jednym z istotnych elementów w procedurze transgranicznego łączenia się spółek jest ogłoszenie przygotowanego planu połączenia. Spółka powinna go ogłosić nie później niż na miesiąc przed datą zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia tej spółki, na którym ma być podjęta uchwała o połączeniu. Następnym krokiem jest sporządzenie przez zarząd spółki pisemnego sprawozdania uzasadniającego połączenie. Powinno ono określać co najmniej podstawy prawne oraz uzasadnienie ekonomiczne połączenia, skutki połączenia dla wspólników, wierzycieli i pracowników, stosunek wymiany udziałów lub akcji, o którym mowa w planie połączenia, a także szczególne trudności związane z wyceną tych udziałów lub akcji łączących się spółek. Zarząd spółki zobowiązany jest także dołączyć do sprawozdania opinię przedstawicieli pracowników, jeśli otrzyma ją w odpowiednim czasie.
Sporządzony plan połączenia podlega badaniu przez biegłego. Wyznacza go sąd rejestrowy na wniosek spółki. Należy zauważyć, że łączące się spółki mogą wystąpić ze wspólnym wnioskiem do sądu rejestrowego właściwego dla spółki krajowej albo organu właściwego dla spółki zagranicznej o wyznaczenie wspólnego biegłego lub biegłych w celu zbadania planu połączenia. Takie rozwiązanie może wpłynąć na obniżenie kosztów połączenia. Warto jednak zauważyć, że niekiedy może to prowadzić do wydłużenia procedury, ze względu na różnice w regulacjach prawnych państw członkowskich spółek uczestniczących w połączeniu. Pamiętajmy, że istnieje możliwość odstąpienia od badania planu połączenia przez biegłego, jeśli wszyscy wspólnicy każdej z łączących się spółek wyrazili na to zgodę.
Plan połączenia wraz z przygotowaną opinią biegłego, sprawozdaniem finansowym i sprawozdaniem zarządów z działalności łączących się spółek za ostatnie trzy lata obrotowe oraz sprawozdaniem uzasadniającym połączenie powinien być udostępniony do wglądu wspólnikom łączących się spółek i przedstawicielom pracowników lub pracownikom. Podmioty te mogą także żądać udostępnienia im bezpłatnie w lokalu odpisów dokumentów, o których mowa wyżej.
Po przeprowadzeniu wskazanych czynności konieczne jest podjęcie przez zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie uchwały w przedmiocie fuzji. Następnie zarząd spółki składa wniosek do sądu rejestrowego o wydanie zaświadczenia o zgodności z prawem polskim połączenia transgranicznego. Do wniosku załącza się szereg dodatkowych dokumentów. Jeśli wniosek jest kompletny i prawidłowy, sąd rejestrowy wydaje spółce zaświadczenie o zgodności z prawem polskim połączenia transgranicznego w zakresie podlegającej prawu polskiemu i wpisuje do rejestru wzmiankę o połączeniu. Postępowanie przebiega zgodnie z przepisami o postępowaniu rejestrowym. Zauważmy, że w tym miejscu kończy się etap krajowy, w ramach którego czynności toczą się równolegle w porządkach prawnych wszystkich uczestniczących w transgranicznym połączeniu spółek. Dalej mamy do czynienia z etapem kończącym procedurę transgranicznego łączenia się spółek, odbywającym się zgodnie z przepisami prawa państwa właściwego dla spółki przejmującej lub nowo zawiązanej.
Procedura przedstawia się następująco. Zarząd spółki przejmującej lub zarządy albo organy administrujące spółek łączących się w drodze zawiązania nowej spółki zgłaszają połączenie transgraniczne do sądu rejestrowego właściwego wg siedziby spółki przejmującej lub nowo zawiązanej w celu dokonania wpisu do rejestru. Do tego zgłoszenia dołącza się zaświadczenie organów właściwych dla łączących się spółek o zgodności połączenia transgranicznego z prawem właściwym dla każdej z łączących się spółek w zakresie procedury podlegającej temu prawu, wydane nie wcześniej niż w terminie sześciu miesięcy od dnia zgłoszenia. Dodatkowo należy załączyć także plan połączenia, odpisy uchwał o połączeniu oraz porozumienie określające warunki uczestnictwa pracowników. Celem sądu rejestrowego na tym etapie jest zbadanie, czy łączące się spółki zatwierdziły plan połączenia na tych samych warunkach oraz – jeśli wymagają tego odrębne przepisy – czy określono warunki uczestnictwa pracowników. Jeżeli przeprowadzone postępowanie kontrolne będzie pozytywne, sąd rejestrowy niezwłocznie zawiadamia o wpisie połączenia do rejestru organ rejestrowy właściwy dla spółki przejmowanej bądź każdej ze spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki.
Warto zauważyć, że w przepisach Dziesiątej Dyrektywy wprowadzono zakaz unieważnienia transgranicznego połączenia. W Polsce niedopuszczalne jest uchylenie albo stwierdzenie nieważności uchwały o połączeniu po dniu połączenia. Postępowanie w przedmiocie zaskarżenia uchwały o połączeniu umarza się. Pamiętajmy jednak, że w takiej sytuacji powstanie obowiązek odszkodowawczy, zgodnie z którym spółka odpowiadać będzie wobec skarżącego za szkodę wyrządzoną uchwałą o połączeniu sprzeczną z ustawą, umową bądź statutem spółki lub dobrymi obyczajami.
Wprowadzoną Dziesiątą Dyrektywą procedurę transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych należy ocenić bardzo pozytywnie. Rozwiązanie z pewnością przyczyni się do wzmocnienia współpracy pomiędzy spółkami z poszczególnych państw członkowskich Unii i korzystnie wpłynie na funkcjonowanie jednolitego rynku.
Podstawa prawna:
- Ustawa z 25 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zm.);
- Dyrektywa 2005/56/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 października 2005 r. w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych, (Dz.Urz. UE Nr L 310 z 25 listopada 2005 r., s. 1).
Transgraniczne łączenie się spółek kapitałowych przebiega dwuetapowo. Pierwszy etap odbywa się zgodnie z prawem krajowym każdej z biorących udział w połączeniu spółek. W pierwszej kolejności konieczne jest sporządzenie planu połączenia podlegającego na ocenie biegłego i sporządzenie sprawozdania uzasadniającego przeprowadzenie fuzji. Konieczne jest także wyrażenie zgody na transgraniczne połączenie przez wspólników łączących się spółek, co znajduje wyraz w zatwierdzeniu planu połączenia. Drugi etap obywa się zgodnie z porządkiem prawnym spółki przejmującej lub nowo zawiązanej. Wtedy podejmowane są czynności kontrolne i rejestracyjne.
Plan połączenia transgranicznego powinien zawierać szereg istotnych informacji. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na takie jego elementy, jak: określenie parytetu wymiany udziałów lub akcji i wysokość ewentualnych dopłat pieniężnych, wskazanie dnia, od którego udziały albo akcje uprawniają do uczestnictwa w zysku spółki przejmującej lub nowo zawiązanej, warunki wykonywania praw wierzycieli i wspólników mniejszościowych każdej z łączących się spółek, określenie prawdopodobnego wpływu połączenia na stan zatrudnienia w spółce przejmującego bądź nowo zawiązanej, informacje na temat wyceny przenoszonych aktywów i pasywów czy projekt umowy albo statutu spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej. Jednym z istotnych elementów w procedurze transgranicznego łączenia się spółek jest ogłoszenie przygotowanego planu połączenia. Spółka powinna go ogłosić nie później niż na miesiąc przed datą zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia tej spółki, na którym ma być podjęta uchwała o połączeniu. Następnym krokiem jest sporządzenie przez zarząd spółki pisemnego sprawozdania uzasadniającego połączenie. Powinno ono określać co najmniej podstawy prawne oraz uzasadnienie ekonomiczne połączenia, skutki połączenia dla wspólników, wierzycieli i pracowników, stosunek wymiany udziałów lub akcji, o którym mowa w planie połączenia, a także szczególne trudności związane z wyceną tych udziałów lub akcji łączących się spółek. Zarząd spółki zobowiązany jest także dołączyć do sprawozdania opinię przedstawicieli pracowników, jeśli otrzyma ją w odpowiednim czasie.
Sporządzony plan połączenia podlega badaniu przez biegłego. Wyznacza go sąd rejestrowy na wniosek spółki. Należy zauważyć, że łączące się spółki mogą wystąpić ze wspólnym wnioskiem do sądu rejestrowego właściwego dla spółki krajowej albo organu właściwego dla spółki zagranicznej o wyznaczenie wspólnego biegłego lub biegłych w celu zbadania planu połączenia. Takie rozwiązanie może wpłynąć na obniżenie kosztów połączenia. Warto jednak zauważyć, że niekiedy może to prowadzić do wydłużenia procedury, ze względu na różnice w regulacjach prawnych państw członkowskich spółek uczestniczących w połączeniu. Pamiętajmy, że istnieje możliwość odstąpienia od badania planu połączenia przez biegłego, jeśli wszyscy wspólnicy każdej z łączących się spółek wyrazili na to zgodę.
Plan połączenia wraz z przygotowaną opinią biegłego, sprawozdaniem finansowym i sprawozdaniem zarządów z działalności łączących się spółek za ostatnie trzy lata obrotowe oraz sprawozdaniem uzasadniającym połączenie powinien być udostępniony do wglądu wspólnikom łączących się spółek i przedstawicielom pracowników lub pracownikom. Podmioty te mogą także żądać udostępnienia im bezpłatnie w lokalu odpisów dokumentów, o których mowa wyżej.
Po przeprowadzeniu wskazanych czynności konieczne jest podjęcie przez zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie uchwały w przedmiocie fuzji. Następnie zarząd spółki składa wniosek do sądu rejestrowego o wydanie zaświadczenia o zgodności z prawem polskim połączenia transgranicznego. Do wniosku załącza się szereg dodatkowych dokumentów. Jeśli wniosek jest kompletny i prawidłowy, sąd rejestrowy wydaje spółce zaświadczenie o zgodności z prawem polskim połączenia transgranicznego w zakresie podlegającej prawu polskiemu i wpisuje do rejestru wzmiankę o połączeniu. Postępowanie przebiega zgodnie z przepisami o postępowaniu rejestrowym. Zauważmy, że w tym miejscu kończy się etap krajowy, w ramach którego czynności toczą się równolegle w porządkach prawnych wszystkich uczestniczących w transgranicznym połączeniu spółek. Dalej mamy do czynienia z etapem kończącym procedurę transgranicznego łączenia się spółek, odbywającym się zgodnie z przepisami prawa państwa właściwego dla spółki przejmującej lub nowo zawiązanej.
Procedura przedstawia się następująco. Zarząd spółki przejmującej lub zarządy albo organy administrujące spółek łączących się w drodze zawiązania nowej spółki zgłaszają połączenie transgraniczne do sądu rejestrowego właściwego wg siedziby spółki przejmującej lub nowo zawiązanej w celu dokonania wpisu do rejestru. Do tego zgłoszenia dołącza się zaświadczenie organów właściwych dla łączących się spółek o zgodności połączenia transgranicznego z prawem właściwym dla każdej z łączących się spółek w zakresie procedury podlegającej temu prawu, wydane nie wcześniej niż w terminie sześciu miesięcy od dnia zgłoszenia. Dodatkowo należy załączyć także plan połączenia, odpisy uchwał o połączeniu oraz porozumienie określające warunki uczestnictwa pracowników. Celem sądu rejestrowego na tym etapie jest zbadanie, czy łączące się spółki zatwierdziły plan połączenia na tych samych warunkach oraz – jeśli wymagają tego odrębne przepisy – czy określono warunki uczestnictwa pracowników. Jeżeli przeprowadzone postępowanie kontrolne będzie pozytywne, sąd rejestrowy niezwłocznie zawiadamia o wpisie połączenia do rejestru organ rejestrowy właściwy dla spółki przejmowanej bądź każdej ze spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki.
Warto zauważyć, że w przepisach Dziesiątej Dyrektywy wprowadzono zakaz unieważnienia transgranicznego połączenia. W Polsce niedopuszczalne jest uchylenie albo stwierdzenie nieważności uchwały o połączeniu po dniu połączenia. Postępowanie w przedmiocie zaskarżenia uchwały o połączeniu umarza się. Pamiętajmy jednak, że w takiej sytuacji powstanie obowiązek odszkodowawczy, zgodnie z którym spółka odpowiadać będzie wobec skarżącego za szkodę wyrządzoną uchwałą o połączeniu sprzeczną z ustawą, umową bądź statutem spółki lub dobrymi obyczajami.
Wprowadzoną Dziesiątą Dyrektywą procedurę transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych należy ocenić bardzo pozytywnie. Rozwiązanie z pewnością przyczyni się do wzmocnienia współpracy pomiędzy spółkami z poszczególnych państw członkowskich Unii i korzystnie wpłynie na funkcjonowanie jednolitego rynku.
Podstawa prawna:
- Ustawa z 25 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zm.);
- Dyrektywa 2005/56/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 października 2005 r. w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych, (Dz.Urz. UE Nr L 310 z 25 listopada 2005 r., s. 1).
|
nr 5(109)2011  |
|
