Zamknij
Serwis www.gazeta-msp.pl wykorzystuje technologię "cookies" tzw. ciasteczka. Pliki wykorzystywane są dla celów poprawnego funkcjonowania naszego serwisu. W przypadku braku zgody na ich zapisywanie konieczna jest zmiana odpowiednich ustawień przeglądarki internetowej z jakiej korzystasz.

Home >> Wszystkie artykuły >> Rośnie niepewność o przyszłość >>

Rośnie niepewność o przyszłość

Najważniejsze wnioski z najnowszego badania przedsiębiorstw sektora MSP w Polsce, przeprowadzonego przez Keralla Research - III kwartał 2011 r.

Trzeci kwartał tego roku nie rysuje się w opinii przedsiębiorców z sektora MSP optymistycznie – wynika z najnowszej edycji badania Sektora MSP, prowadzonego co kwartał przez wrocławski Instytut KerallaResearch. Skan nastrojów jest zaskakująco niekorzystny, po tym jak ubiegły kwartał wniósł, wprawdzie nieduże, ale ożywienie. Oceny firm nie były entuzjastyczne, ale przynajmniej skłonność do inwestycji w small biznesie była spora. Teraz niestety jest inaczej.
W tym kwartale spadają oba wskaźniki obrazujące kondycję mikro, małych i średnich firm w Polsce. Wskaźnik nastrojów KERNA spadł do -56,37 pkt, gdy – dla porównania – rok temu o tej samej porze wynosił -40,7 pkt, a Index ZAIR, ukazujący skłonność zakupową firm, zmalał do -69,5 pkt. Odkąd prowadzone jest badanie, Index ZAIR nigdy nie był tak niski.
Równie alarmująco – do 58,2 proc. – spadł udział firm planujących zatrudnianie pracowników w tym kwartale, wobec 73,9 proc. kwartał wcześniej i 71,4 proc. rok temu w analogicznym okresie.
Z badania Instytutu Keralla wynika, że podstawowym podłożem obecnych nastrojów i odkładania poważniejszych decyzji zakupowych sektora MSP nie jest realnie występujący kryzys czy doświadczanie recesji, lecz olbrzymia niepewność, co będzie dalej. Przedsiębiorcy zarówno wobec kondycji kraju, jak również kondycji własnej firmy wyrażają dużą dozę sceptycyzmu i obawę w jakim kierunku wszystko pójdzie. Polepszenia sytuacji gospodarczej Polski w tym kwartale spodziewa się tylko 17,7 proc. badanych. To nawet mniej niż na początku roku, kiedy optymistów było zaledwie 18,5 proc. Co gorsza, stopniał też odsetek optymistów oceniających sytuację swojej firmy. Tylko 30 proc. mówi, że sytuacja będzie lepsza. Spadek optymistów r/r wyniósł zatem aż 11,1 proc.
Trudno dziwić się zgłaszanym obawom, skoro zwalniają wszystkie gospodarki strefy euro, w tym kluczowy dla nas odbiorca eksportu – Niemcy. Wśród firm z sektora MSP podmiotów eksportujących (zależnie od zatrudnienia) jest średnio ok. 35 proc. Najwięcej eksporterów w small biznesie – 45,8 proc. – przypada na firmy zatrudniające od 50 do 249 osób. Tymczasem spadek tempa wzrostu PKB w II kwartale w całej UE do 1,7 proc. (wg danych Eurostatu) wielu przedsiębiorców MSP odczuło kilka tygodni wcześniej. Zwłaszcza ci, którzy dużą część swoich przychodów generowali ze sprzedaży eksportowej.
Wpływ na wyrażane obawy ma także fakt, że po roku odrabiania strat (cały 2010 należał w sektorze MSP do odbudowywania potencjału) wielu przedsiębiorców spodziewało się przychodów rekompensujących nakłady. Nakłady na środki trwałe realizowało w ub.r. – przypomnijmy – ok. 66 proc. małych firm. GUS wyliczył ich wartość na 11,7 mld zł. Blisko połowę tych pieniędzy wydano na inwestycje w budynki i nowe maszyny, a za 1,5 mld zł łącznie zakupiono środki transportu. Inwestowały głównie firmy branży handlowej, napraw pojazdów, przetwórstwa przemysłowego i budownictwa. Problem w tym, że spodziewane pobudzenie sprzedaży wcale nie nastąpiło. Rejestrowane nastroje sektora MSP nie odbiegają też znacząco od ocen wyrażanych przez firmy działające na większą skalę w różnych gałęziach gospodarki. GUS, badający co miesiąc nastroje i koniunkturę w firmach, podał, że w lipcu br. tylko 8,1 proc. przedsiębiorców deklarowało brak barier w prowadzeniu swojej bieżącej działalności. W pozostałych firmach najczęściej zgłaszanymi barierami były: niedostateczny popyt na rynku krajowym (56 proc.), wysokie obciążenia na rzecz budżetu (45 proc.), koszty zatrudnienia (42 proc.), niepewność ogólnej sytuacji gospodarczej (41 proc.). W handlu detalicznym w lipcu wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury był ujemny, wobec pozytywnych ocen w trzech poprzednich miesiącach.
Analizując wyniki z tej edycji badania Instytutu Keralla należy zauważyć, że nadal blisko 40 proc. small biznesu krytycznie ocenia sytuację gospodarczą kraju. Natomiast oceniając kondycję własnej firmy w tym kwartale przedsiębiorcy MSP wystawiali noty zbliżone do ocen wyrażanych w poprzednim pomiarze.
Aktualnie co czwarty badany ocenia, że sytuacja ekonomiczna jego firmy polepszyła się (24,5 proc.). Kwartał wcześniej tego samego zdania było 22,7 proc. badanych.
W odniesieniu do przyszłości small biznes nie wykazuje niestety optymizmu. Silne są zwłaszcza obawy wobec przyszłości krajowej gospodarki. Obecnie już tylko 17,7 proc. badanych wierzy, że kondycja gospodarki poprawi się w trzecim kwartale. W poprzednim badaniu w poprawę wierzyło 24,3 proc. To najniższy udział optymistów w całym tym roku i mniej o całe 13,3 proc. licząc r/r.
Równocześnie, blisko 1/3 firm spodziewa się pogorszenia sytuacji gospodarczej w Polsce. Pesymistów jest obecnie 28,2 proc., czyli niewiele mniej niż w minionym kwartale (29,7 proc.).


2. Prognozy  - sytuacja gospodarcza w Polsce
Odsetek optymistów w ujęciu historycznym, dane w proc.


Przy pytaniu o ocenę własnej firmy – tradycyjnie już – liczniej notujemy optymistów. W sumie 30,2 proc. przedsiębiorców oczekuje poprawy kondycji swojego przedsiębiorstwa w trzecim kwartale, a tylko 16 proc. obawia się pogorszenia. Na utrzymanie status quo nastawia się 37,7 proc. badanych.
Należy jednak zauważyć, że choć przedsiębiorcy lepiej spostrzegają sytuację w swojej firmie niż w kraju, to po raz pierwszy od roku tak znacząco spadł odsetek optymistów. Nastąpiło odwrócenie obserwowanego trendu wzrostowego, notowanego jeszcze na początku roku, kiedy optymiści stanowili 34,2 proc., a w drugim kwartale 38,7 proc. Spadek optymistów r/r wyniósł aż 11,1 proc. Tak duża redukcja w nastrojach może być niestety prognostykiem słabnięcia ekonomicznego firm MSP, które odczujemy w trzecim i czwartym kwartale br. (patrz wykresy 3 i 4).



4. Jak Pan/Pani sądzi, jak zmieni się sytuacja ekonomiczna Pana/Pani firmy w ciągu kolejnych trzech miesięcy? Dane w proc. dla n=600 (3 Q 2011)

Podsumowując dane dotyczące ocen sytuacji gospodarczej kraju i własnej firmy, należy zauważyć, że Wskaźnik nastrojów przedsiębiorstw KERNA obniżył się z -51,03 pkt do -56,37 Q/Q i spadł aż o 15,67 pkt licząc r/r.
Za taki spadek wskaźnika nastrojów KERNA odpowiedzialna jest przede wszystkim potężna niepewność co do przyszłości gospodarki, a nie zła ocena przeszłej kondycji kraju i firm. Wartość wskaźnika spadła w sumie o 5,34 pkt. proc. Q/Q, głównie z powodu najniższej w tym roku oceny przyszłości ekonomicznej kraju i kiepskiej prognozy dla własnej firmy na najbliższe trzy miesiące. Rysująca się niepewność i sceptycyzm zgłaszany już w I kwartale br. przez przedsiębiorców, obecnie stały się dominantą w nastrojach small biznesu.



Natomiast Index ZAIR oparty na zakupach i rezygnacjach z zakupów dla badanych obszarów wyniósł -69,5 pkt wobec -52,64 pkt Q/Q. Ten silny spadek o 16,86 pkt wobec poprzedniego pomiaru wskazuje, że MSP będą inwestowały zdecydowanie mniej i dużo ostrożniej, niż trzy miesiące wcześniej. Najmocniej skurczyła się chęć do inwestowania w meble i wyposażenie oraz infrastrukturę telekomunikacyjną – zaledwie 3,3 proc. small biznesu deklaruje inwestycje w tych obszarach w trzecim kwartale br. Na bardzo umiarkowane zakupy mogą liczyć firmy IT sprzedające oprogramowanie, nieruchomości i szeroko rozumiane usługi internetowe (zakupy deklaruje odpowiednio po 8 i 8,5 proc. badanych). Spadł też odsetek firm planujących zatrudnianie w trzecim kwartale. W pozycji pracownik otrzymujemy wskazania 58,2 proc. chcących zatrudniać w nadchodzących trzech miesiącach, wobec 73,9 proc. w poprzednim kwartale i 71,4 proc. rok temu o tej samej porze.
Zdecydowanie korzystniej rysuje się ten kwartał dla firm marketingowych i reklamowych, gdyż 18,2 proc. MSP planuje inwestować w ten obszar. Czas wakacyjny to także sprzedaż dla firm remontujących (16 proc.) i modernizujących maszyny i urządzenia (15,8 proc.) – MSP będzie wydatkować na ten cel w trzecim kwartale.

6. INDEKS ZAINR
Na podstawie decyzji o inwestowaniu lub rezygnacji z zakupów podjętych przez MSP




7. Plany inwestycyjne MSP r/r
Pracownik, Kompetencje, Technologie, Oprogramowanie, Nieruchomości
Dane w proc.; ujęcie histotyczne



Analizując plany inwestycyjne dla poszczególnych obszarów w ujęciu historycznym otrzymujemy porównanie, jak znacząco spadek nastrojów przekłada się na degresję planów zakupowych. Szczególnie zauważalne cięcia dotyczą obszaru kompetencji, tj. zakupów nieobowiązkowych szkoleń dla pracowników, który z 33,6 proc. na początku roku zniżył się do 16 proc. Za spadki odpowiedzialny jest nie tylko sezon urlopowy, ile redukcja nakładów na szkolenia dotowane w ramach programu unijnego EFS, których pik przypadł na lata 2009-2010. Przedsiębiorcy niechętnie inwestują w szkolenia także wówczas, gdy koszt w całości ma obciążać firmę. W trzecim kwartale uzyskujemy równocześnie mocny spadek wydatków na marketing i reklamę. Choć relatywnie – na tle innych obszarów – marketing wypada dobrze (18,2 proc. będzie inwestować), to spadek r/r jest 100-procentowy, a Q/Q 18,6-proc. Jak wiadomo, w małych firmach, jak i w dużych przedsiębiorstwach pogorszenie sytuacji w pierwszym kroku oznacza cięcia wydatków na reklamę. W związku z tym ewentualne utrzymanie trendu spadkowego w tym obszarze w czwartym kwartale będzie zapowiedzią negatywnych działań w kolejnych obszarach, w tym najbardziej bolesnym, czyli zmniejszaniu zatrudnienia.
W tym roku Rada Polityki Pieniężnej już czterokrotnie podniosła stopy procentowe, co ma m.in. wpływ na wyższy koszt finansowania zewnętrznego, z którego korzystają małe podmioty gospodarcze. W związku z tym zapytaliśmy przedsiębiorców z sektora MSP, czy w ich ocenie wzrosty stóp procentowych wpływają na ich działalność, a konkretnie na skłonność do inwestycji?
Okazuje się, że dwie trzecie small biznesu, czyli 60,7 proc. nie widzi związku pomiędzy podwyżkami stóp procentowych a podejmowaniem w firmie działań inwestycyjnych. Prawdopodobnie w tej grupie znajdziemy licznych zwolenników korzystania z wypracowanych przez firmę środków własnych (zysków), przedsiębiorców, którzy z zasady rzadko i niechętnie wspomagają się kredytem czy leasingiem podczas zakupów do firmy.
Przeciwne opinie wyraża jednak 38 proc. small biznesu, który zdecydowanie odczuwa podwyżki stóp procentowych w Polsce. W tej grupie 21,2 procent przedsiębiorców już zdecydowało o rezygnacji lub ograniczeniu inwestycji z powodu podwyżek stóp procentowych, a 16,3 proc. deklaruje, że nie będzie rezygnować z inwestycji, a raczej zrezygnuje z kredytowania na rzecz angażowania własnych zasobów finansowych.

8. Plany inwestycyjne MSP r/r
Marketing, Modernizacja maszyn, Samochody, Internet, Infrastruktura, Meble
Dane w proc.; ujęcie historyczne


9. W tym roku cztery razy podnoszono stopy procentowe. Czy takie decyzje RPP wpływają na inwestowanie w Państwa firmie?
Dane w proc. dla n=600 (3 Q 2011)


Izabella Młynarczyk, analityk rynku wrocławskiego Instytutu Badań Rynku Keralla Research
Izabella.mlynarczyk@keralla.pl
WWW.keralla.pl
Tel. 71 778 21 35


Wśród przedsiębiorstw w Polsce ok. 99 proc. to firmy mikro (zatrudniające do 9 osób) i małe (od 10 do 49), a ok. 0,8 proc. to przedsiębiorstwa średnie (zatrudniające od 50 do 249 osób). Pozostałe to firmy duże. Wg najnowszych danych prezentowanych przez GUS i ZUS, w Polsce działa aktywnie 2,1 mln firm. Podmiotów mikro, w których występuje tylko jeden płatnik składki ubezpieczeniowej (właściciel) jest w Polsce aż 1,3 mln. Podmiotów, które płacą za więcej niż jedną osobę mamy 856 tys.
Informacja o badaniu. Badanie sektora MSP prowadzone jest co kwartał na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie N=600 sektora MSP. W badaniu ujęte są też firmy mikro zatrudniające do 9 osób. Firmy do badania losowane z bazy danych GUS (rejestr REGON) i branżowych zestawień bazodanowych. Błąd pomiaru +-4 proc., poziom ufności 95 proc. Dzięki cykliczności prowadzonego badania możliwe jest systematyczne śledzenie kierunków zmian w firmach.
Firmy dedykujące swoje produkty przedsiębiorstwom MSP mogą zamawiać w tym badaniu własne pytania na wyłączność.
Instytut Keralla to pierwsza w Polsce agencja badawcza specjalizująca się wyłącznie w analizach business to business. Prowadzimy badania w firmach i instytucjach. Dostarczamy raporty branżowe zarządom spółek, właścicielom, akcjonariuszom, wykonujemy analizy sektorowe, prowadzimy badania poprzedzające inwestycje, wejście na giełdę lub wprowadzenie produktów, usług dla klientów firmowych.
W trakcie pięciu lat działalności zaufało nam kilkadziesiąt firm i instytucji, wykonaliśmy ponad 300 projektów badawczych.
Przebadaliśmy ponad 43 tys. decydentów, managerów, specjalistów w różnych przedsiębiorstwach, w tym także w branżach dotąd nie badanych lub słabo rozpoznanych.
Oferujemy badania dzięki, którym zarząd, dział sprzedaży i departament marketingu otrzymują realne wsparcie w podejmowaniu strategicznych decyzji.


nr 9(113)2011


zamów koszyk

Zobacz więcej na temat: indeks zair | keralla research

| |
Komentarze Dodaj komentarz
Brak komentarzy.

Partnerzy

Reklama partnerzyReklama partnerzyReklama partnerzyReklama partnerzyReklama partnerzyReklama partnerzy
Archiwum