Jednoosobowa działalność gospodarcza - jaką formę opodatkowania wybrać?
W procesie zakładania jednoosobowej działalności gospodarczej przyszły przedsiębiorca musi wybrać formę opodatkowania. Obecnie mamy do wyboru skalę podatkową, podatek liniowy i ryczałt. Wcześniej można było się również zdecydować na kartę podatkową, lecz ta opcja jest już niedostępna dla nowych przedsiębiorców. Jakie są wady i zalety poszczególnych form opodatkowania?
Skala podatkowa (zasady ogólne)
Opodatkowanie na zasadach ogólnych, czyli skala podatkowa, to podstawowa forma opodatkowania działalności gospodarczej. Możemy ją wybrać dobrowolnie lub zostać do niej przypisani – ten drugi przypadek ma miejsce wtedy, gdy w formularzu nie wskażemy innego rodzaju opodatkowania. Opodatkowaniu na zasadach ogólnych podlega dochód, a obecnie obowiązują dwie stawki podatku: 12% dla dochodu do 120 tysięcy złotych rocznie oraz 32% dla nadwyżki ponad 120 tysięcy złotych rocznie. Księgowość dla działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych może być prowadzona w formie księgi przychodów i rozchodów (domyślnie) lub jako pełna księgowość (dobrowolnie). Po przekroczeniu rocznego przychodu w wysokości 2 milionów euro pełna księgowość jest już obowiązkowa.
Zalety skali podatkowej:
-
dostępna dla każdej osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą,
-
umożliwia rozliczanie kosztów uzyskania przychodu,
-
umożliwia korzystanie z wielu ulg podatkowych,
-
umożliwia opodatkowanie w jednym zeznaniu dochodów z różnych źródeł (choć nie wszystkich),
-
pozwala na rozliczanie się z małżonkiem lub na zasadach dla osób samotnie wychowujących dzieci,
-
wysoka kwota wolna od podatku (30 tysięcy złotych w 2024 roku).
Wady skali podatkowej:
-
po przekroczeniu limitu (120 tysięcy złotych) obowiązuje wysoka stawka 32%,
-
składka zdrowotna wynosi aż 9% dochodu,
-
przedsiębiorca nie może odliczyć składki zdrowotnej.
Podatek liniowy
Przy podatku liniowym obowiązuje stała stawka 19%, bez względu na wysokość dochodu. Opodatkowaniu podlega dochód, dlatego – podobnie jak przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych – możemy wliczać firmowe wydatki w koszty uzyskania przychodu. Jest to rozwiązanie szczególnie opłacalne dla przedsiębiorców uzyskujących wysokie dochody (powyżej 120 tysięcy złotych rocznie), których na zasadach ogólnych obowiązywałaby stawka 32%. Księgowość dla firm opodatkowanych podatkiem liniowym może być prowadzona w formie księgi przychodów i rozchodów lub jako pełna księgowość, a po przekroczeniu 2 milionów euro przychodu rocznie istnieje obowiązek przejścia na pełną księgowość.
Zalety podatku liniowego:
-
jedna stawka podatku w wysokości 19%, niezależnie od dochodu,
-
umożliwia rozliczanie kosztów uzyskania przychodu,
-
nie nakłada limitu dochodów i przychodów,
-
niższa składka zdrowotna niż przy skali podatkowej (4,9% dochodu).
Wady podatku liniowego:
-
nie pozwala łączyć dochodów z działalności z dochodami pochodzącymi z innych źródeł,
-
nie może być wybrana przez przedsiębiorców świadczących usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy (chyba że upłynął rok od roku podatkowego, w którym podatnik pracował na rzecz byłego pracodawcy),
-
nie pozwala korzystać z ulgi na dziecko ani rozliczać się z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ostatnią formą opodatkowania, na którą mogą się zdecydować osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, jest ryczałt. W tym przypadku stawki zależą od rodzaju działalności i wahają się od 2% do 17%. W przeciwieństwie do skali podatkowej i podatku liniowego opodatkowaniu na ryczałcie podlega przychód, przez co niemożliwe jest wliczanie firmowych wydatków w koszty. Z tego względu na ryczałcie najbardziej skorzystają przedsiębiorcy, którzy nie generują zbyt wysokich kosztów.
Zalety ryczałtu:
-
umożliwia naliczanie podatku od przychodu, a nie od dochodu,
-
zapewnia niskie stawki podatkowe,
-
pozwala na prowadzenie uproszczonej ewidencji przychodów.
Wady ryczałtu:
-
forma opodatkowania niedostępna dla przedsiębiorców świadczących usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, a także dla działalności, które nie mogą być opodatkowane ryczałtem, takich jak handel częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, prowadzenie apteki, kupno i sprzedaż wartości dewizowych i wiele innych,
-
nie umożliwia rozliczania kosztów uzyskania przychodu,
-
nie pozwala łączyć dochodów z działalności z dochodami z innych źródeł,
-
nie pozwala korzystać z ulgi na dziecko ani rozliczać się z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
-
limit przychodów dla ryczałtu wynosi 2 miliony euro rocznie.
Jaka forma opodatkowania dla jednoosobowej działalności?
Jeśli chcesz zarejestrować jednoosobową działalność gospodarczą w Warszawie lub innym mieście, musisz zdecydować się na jedną z trzech form opodatkowania. Choć raz wybrany rodzaj opodatkowania można zmienić, warto jeszcze przed złożeniem wpisu do CEIDG skonsultować się z biurem rachunkowym, które oferuje księgowość dla firm. Specjalista ds. księgowości przeanalizuje Twoje potrzeby i doradzi wybór optymalnej formy opodatkowania, a także zaproponuje prowadzenie księgowości w nowo założonej firmie.
