Przewodnik po ocenach pracowniczych: 180, 270, 360 stopni - które badanie wybrać?
Planując zarządzanie kadrą i jej rozwój, należy pamiętać o wyborze odpowiedniej metody oceny pracowników i wdrożeniu jej w organizacji. Która z nich najlepiej sprawdzi się w Twoim przypadku? Poznaj różnice między dostępnymi możliwościami, aby podjąć świadomą decyzję, która okaże się korzystna z punktu widzenia firmy i zatrudnionych w niej osób.
Ocena 180, 270 i 360 stopni – główne różnice
Regularne przeprowadzanie oceny pracowniczej może przynieść wiele korzyści, w tym zwiększenie wydajności kadry, poprawę motywacji oraz pokierowanie jej rozwojem zgodnie z celami biznesowymi organizacji. To, czy uda Ci się osiągnąć te i inne cele, zależy jednak od właściwego doboru metody weryfikacji kompetencji pracowników. Najczęściej spotykane są trzy modele: ocena 180, 270 i 360 stopni.
Czym się różnią? Głównie tym, z jakich źródeł pozyskuje się informacje. W zależności od przyjętej metodologii może to wyglądać następująco:
- ocena 180 stopni – uczestniczy w niej sam pracownik oraz jego bezpośredni przełożony. Dzięki temu, że ilość danych do przeanalizowania jest niewielka, nie zajmuje dużo czasu i sprawdza się nawet przy niewielkich zasobach HR-owych,
- ocena 270 stopni – do procesu angażuje się dodatkowo trzecią stronę. Najczęściej są to współpracownicy, którzy mają stały kontakt z ocenianą osobą w ramach realizowanych na co dzień projektów i zadań,
- ocena 360 stopni – jest czterostronna i poza powyższymi podmiotami uwzględnia także opinię podwładnych lub klientów, w zależności od specyfiki danego stanowiska. Wykorzystanie tej metody pozwala uzyskać kompletny obraz tego, jak dana osoba spisuje się w różnych obszarach: od zarządzania pracą innych, aż po realizację celów wyznaczonych przez przełożonego. Choć przeprowadzenie takiego procesu wymaga sporo pracy, można go zautomatyzować za pomocą narzędzia online, jak np. system ocen pracowniczych Dolineo, który oczywiście zaopiekuje również proces 180 czy 270 stopni.
Jaką metodę oceny pracownika warto wybrać?
To, jaka grupa oceniająca sprawdzi się w konkretnym przypadku, zależy od wielu indywidualnych aspektów. Warto je przemyśleć, aby dopasować ten proces do potrzeb biznesowych firmy i tym samym zwiększyć finalne korzyści.
Istotne jest to, z jak dużą grupą ma kontakt pracownik w swoich codziennych działaniach. Jeśli jest to tylko bezpośredni przełożony, w grę wchodzi jedynie ocena 90 lub 180 stopni. W takim przypadku włączenie do procesu współpracowników w niczym nie pomoże, bo nie mają kontaktu z daną osobą i nie są w stanie rzetelnie zweryfikować jej kompetencji.
Trzeba też koniecznie uwzględnić kulturę organizacyjną obowiązującą w organizacji. Jeśli styl zarządzania jest otwarty, a sposób komunikacji jawny, dobrym pomysłem może okazać się zastosowanie tej samej metody niezależnie od zajmowanego stanowiska. Przyczyni się to do zwiększenia transparentności i poczucia integracji w zespole. Przy bardziej formalnej i hierarchicznej strukturze organizacyjnej warto rozważyć zastosowanie kilku rodzajów ocen pracowniczych i dopasowanie ich do roli w strukturach organizacji. Przykładem może być zastosowanie oceny w modelu 360 dla stanowisk kierowniczych/menadżerskich, zaś 180 dla specjalistów.
Duży wpływ na wybór właściwej metody, a w szczególności częstotliwości badań, ma także cel, jaki zamierzasz osiągnąć poprzez sprawdzenie kompetencji pracowników. Może to być np.:
- podsumowanie wydajności działania poszczególnych osób,
- podjęcie decyzji kadrowych o awansach lub redukcji etatów,
- zmotywowanie kadry,
- stworzenie indywidualnych ścieżek rozwoju, które odpowiadają predyspozycjom pracowników i lukom kompetencyjnym w organizacji.
Przykładowo, jeśli przyjęty cel jest długoterminowy, warto przeprowadzać ocenę częściej, aby kontrolować jego realizację. Jako że wiąże się to z dużym nakładem pracy, w takim przypadku można wybrać mniej angażującą metodologię, która nie pochłonie większości posiadanych zasobów – szczególnie wtedy, gdy temu procesowi jest poddawana duża liczba osób. Niemniej jednak, i w tym wypadku najlepiej zrealizować to za pomocą odpowiedniego narzędzia, które nas w tym wesprze.
Pozostając w tym temacie, nie należy też lekceważyć dostępności środków na potrzeby tego procesu. Jeśli są ograniczone, opracowanie wyników w ramach oceny 360 stopni może zająć zbyt dużo czasu, a tym samym stać się mało efektywne. Choć feedback z mniejszej liczby źródeł nie zapewnia tak wszechstronnych informacji, to jednak jego przeprowadzenie jest mniej czasochłonne – tym samym okaże się rozsądną opcją, jeśli dysponujesz ograniczonymi zasobami.
Dolineo – nieocenione wsparcie w procesie oceny pracownika
Niezależnie od tego, na którą metodę zdecydujesz się w swojej organizacji, przyda Ci się narzędzie, które zautomatyzuje proces, tym samym odciążając zasoby i zwiększy jego efektywność.
System ocen pracowniczych Dolineo to narzędzie, które znajdzie zastosowanie w każdej organizacji, bez względu na jej wielkość czy wybraną metodologię. Pozwala na stworzenie ścieżki weryfikacji kompetencji, która będzie idealnie dopasowana do firmy, a jeśli zajdzie taka potrzeba – do konkretnych zespołów czy nawet pojedynczych jednostek. Proces możesz też przeprowadzić w wybranych interwałach (kwartalnych, półrocznych lub rocznych).
Do dyspozycji masz intuicyjny kreator arkuszy ocen pracownika (kwestionariuszy), w którym stworzysz ich dowolną liczbę. Wybierz tylko odpowiedni sposób:
- stworzenie arkusza z pomocą gotowej bazy 30 kompetencji (osobistych, społecznych, specjalistycznych i specjalistyczno-menedżerskich) oraz ponad 100 zachowań,
- opracowanie własnego kwestionariusza z pytaniami otwartymi i zamkniętymi.
Atutem narzędzia Dolineo jest także rozbudowany moduł analityczny. Korzystając z niego, w pełni zrezygnujesz z czasochłonnego agregowania i analizowania wyników w Excelu. System generuje czytelne raporty indywidualne/zbiorcze oraz porównawcze, które później łatwo pobierzesz do pliku PDF. Możesz też porównać, jak jeden z teamów wypadł na tle całej organizacji teraz i na przestrzeni kilku ostatnich okresów. Dzięki temu upewnisz się, czy kierunek rozwoju jest prawidłowy i niesie za sobą poprawę efektywności działania kadry.
System ocen pracowniczych Dolineo ułatwi również automatyzację tych obszarów procesu, które są marnowaniem zasobów, jak np. wysyłanie zaproszeń do wykonania jakiegoś działania czy powiadomień o konieczności zrobienia tego w określonym terminie. Dzięki temu możesz skupić się na ważniejszych kwestiach jak przygotowanie odpowiednich kwestionariuszy oraz podsumowanie wyników.
Narzędzie umożliwi też przełożonemu pozostawienie notatki po spotkaniu omawiającym z pracownikiem wyniki oceny, do której można z łatwością wrócić przy kolejnej turze ocen (np. za pół roku). Dodatkowo, dzięki integracji z modułem szkoleniowym, przełożony ma również możliwość wskazania materiałów rozwojowych online do wykonania np. szkolenie z komunikacji czy zarządzania zespołem, jeśli te obszary wymagają poprawy.
