Umowa B2B a etat - jak zadbać o swoje bezpieczeństwo
Prawo
Formułując treść umowy B2B, warto rozważyć zarówno zapisy, które – działając w dobrze pojętym interesie osoby świadczącej usługi – należy wprowadzić, jak i te, których warto unikać ze względu na potencjalne konsekwencje cywilnoprawne oraz podatkowe. Umowa B2B, choć daje większą swobodę działania, wymaga również większej odpowiedzialności i świadomości ryzyk, jakie niesie ze sobą samozatrudnienie.
Na co zwracać uwagę przy tworzeniu umowy B2B
W umowach cywilnoprawnych należy unikać zapisów, które mogłyby sugerować, że zawarto umowę cywilną jedynie z nazwy, podczas gdy w rzeczywistości między stronami powinien zostać nawiązany stosunek pracy. Taka sytuacja może skutkować zakwestionowaniem umowy przez organy kontrolne, np. ZUS czy urząd skarbowy, co może prowadzić do konieczności zapłaty zaległych składek i podatków.
Zgodnie z ogólną zasadą, stosunek pracy występuje wtedy, gdy zatrudniony wykonuje pracę osobiście, w sposób zorganizowany przez zatrudniającego, pod jego kierownictwem i kontrolą. Samozatrudnienie natomiast zakłada większą swobodę – zarówno w zakresie miejsca i czasu wykonywania zadań, jak i sposobu ich realizacji. Kluczowe jest również rozliczanie z efektów pracy, a nie samo pozostawanie w dyspozycji zleceniodawcy.
W praktyce znaczenie ma nie tylko nazwa umowy czy jej treść, ale przede wszystkim sposób jej realizacji. Nie można też pomijać znaczenia art. 5b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
- Odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonanie (z wyłączeniem odpowiedzialności za czyny niedozwolone) ponosi zlecający.
- Czynności są wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego.
- Wykonujący nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
Dlatego konstruując umowę B2B, warto zadbać o to, by z jej treści jasno wynikało, że usługodawca ponosi pełną odpowiedzialność za rezultat swojej pracy wobec osób trzecich. W przypadku umowy o pracę, zgodnie z art. 120 Kodeksu pracy, odpowiedzialność ta spoczywa na pracodawcy, który może dochodzić roszczeń od pracownika w określony sposób.
Warto również zaznaczyć w umowie, że decyzje dotyczące sposobu realizacji zadań podejmuje samodzielnie wykonawca, nawet jeśli zobowiązany jest do współdziałania ze zleceniodawcą. Ponieważ osoba prowadząca działalność gospodarczą ponosi ryzyko gospodarcze, w umowie powinny znaleźć się zapisy dotyczące konsekwencji nienależytego wykonania zadań – np. kary umowne za niedotrzymanie terminów, odpowiedzialność za błędy czy możliwość dochodzenia roszczeń przez zleceniodawcę.
Istotną różnicą między stosunkiem pracy a samozatrudnieniem jest również możliwość wykonywania obowiązków przez osoby trzecie. Jeśli wolą stron jest zawarcie umowy cywilnej, warto rozważyć wprowadzenie takiego zapisu, który umożliwi delegowanie zadań, co dodatkowo podkreśli niezależność wykonawcy.
Urlop i przerwy w pracy na B2B
Kodeks pracy przewiduje szereg uprawnień dla pracowników, których osoby współpracujące na zasadach B2B są pozbawione. Pracownik ma m.in. prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego, urlopu na żądanie czy zwolnienia z pracy z powodu siły wyższej. Przedsiębiorca, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, nie ma takich gwarancji ustawowych.
Jednak dzięki zasadzie swobody umów, można w kontrakcie B2B zawrzeć zapis umożliwiający czasową przerwę w świadczeniu usług bez utraty prawa do wynagrodzenia. W praktyce takie rozwiązanie staje się standardem i pojawia się w zdecydowanej większości umów B2B.
Warto również rozważyć wprowadzenie zapisów dotyczących choroby, opieki nad dzieckiem czy
innych sytuacji losowych, które mogą wpłynąć na zdolność do świadczenia usług. Choć nie są one obowiązkowe, ich obecność w umowie zwiększa poczucie bezpieczeństwa i stabilności współpracy.
Co z wypowiedzeniem?
W przypadku umowy o pracę, przepisy Kodeksu pracy gwarantują określone okresy wypowiedzenia, co zapewnia pracownikowi czas na poszukiwanie nowego zatrudnienia, możliwość uzyskania dni wolnych czy nawet przywrócenia do pracy w razie niezasadnego wypowiedzenia.
W umowach cywilnych, takich jak umowa o świadczenie usług, takich gwarancji nie ma. Zgodnie z art. 746 Kodeksu cywilnego, umowę można wypowiedzieć niemal natychmiast, a druga strona może jedynie dochodzić odszkodowania, jeśli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu.
Dlatego warto, by wykonawca wynegocjował w umowie zapisy modyfikujące tę zasadę – np. określające konkretne terminy wypowiedzenia, także w przypadku wystąpienia tzw. ważnych powodów. Można również wprowadzić mechanizmy zabezpieczające, takie jak okresy wypowiedzenia uzależnione od długości współpracy, obowiązek wcześniejszego poinformowania o zakończeniu współpracy czy możliwość rozwiązania umowy za porozumieniem stron.
Autorka: radca prawny i doradca podatkowy, prowadząca własną kancelarię prawną
|
nr 11(259)2025  |
|
