Wymagalno�� wierzytelno�ci

RAPORT: P�ynno�� finansowa w przedsi�biorstwie

Czerwiec 13, 2008 Krzysztof Wi�niewski Wydanie nr 6(75)2008 Wy�wietlono: 15083 razy

W ramach stosunków gospodarczych mi�dzy sta�ymi kontrahentami cz�st� praktyk� jest udzielanie kredytu handlowego w postaci odroczenia terminu p�atno�ci nale�no�ci wskazanej w wystawionej fakturze.

Przedsi�biorca dokonuj�cy dostawy towarów czy te� �wiadczenia us�ugi na rzecz kontrahenta, w sytuacji gdy nie otrzyma p�atno�ci nara�ony jest na odnotowanie podwójnej straty, poniewa� po pierwsze wydatkowa� okre�lon� kwot� �rodków pieni�nych lub towarów na realizacj� kontraktu oraz dodatkowo musi z w�asnych zasobów pokry� nale�ne z tytu�u tej transakcji obci��enia fiskalne. W dalszej konsekwencji, brak wp�ywów z tytu�u dzia�alno�ci operacyjnej mo�e sta� si� przyczyn� zaprzestania realizacji zobowi�za� wobec dostawców, przez co ci�g zaleg�o�ci stopniowo si� wyd�u�a.

Dochodzenie nale�no�ci

W celu skorzystania z uprawnie� procesowych do przymusowego dochodzenia nale�no�ci od niesolidnego odbiorcy, istotny jest fakt, aby wierzytelno�� b�d�ca przedmiotem dochodzenia posiada�a przymiot wymagalno�ci. Tylko takie wierzytelno�ci mo�emy bowiem dochodzi� w drodze przymusu, np. komorniczego.

W stosunku do wierzytelno�ci niewymagalnych mo�na m.in. dochodzi� ich stwierdzenia, ale nie zap�aty. Dlatego niezwykle wa�ne jest posiadanie wiedzy na temat czynno�ci (zdarze�), w tym tak�e podejmowanych w toku windykacji przedprocesowej, jakie mog� wp�yn�� na wymagalno�� wierzytelno�ci. Cz�st� sytuacj� w ramach wspó�pracy z klientami posiadaj�cymi zaleg�o�ci w uiszczaniu nale�nych kwot jest prowadzenie rozmów maj�cych na celu sformu�owanie postanowie� o charakterze ugodowym. Czy zatem podpisanie umowy-ugody odnosz�cej si� do wymagalnej w dacie jej podpisywania wierzytelno�ci mo�e spowodowa� zmian� w zakresie istnienia przes�anki wymagalno�ci? W tym celu nale�y w pierwszej kolejno�ci okre�li� czym jest wymagalno��.

Czym jest wymagalno��?

Wskazany termin nie posiada autonomicznego znaczenia. Z uwagi na to, �e �adna z ustaw nie okre�la definicji legalnej przedmiotowego poj�cia, nale�y go rozpatrywa� zgodnie z brzmieniem regulacji KC*. Teza tej tre�ci wynika nie tylko z brzmienia przepisów prawa powszechnie obowi�zuj�cego, jak równie� z tre�ci orzecznictwa S�du Najwy�szego (m.in.: orzeczenie z 12. marca 2002 r., sygn. akt.: IV CKN 862/00). W ocenie S�du Najwy�szego wymagalno�� okre�la najwcze�niejsza chwila, w której wierzyciel jest uprawniony do ��dania spe�nienia �wiadczenia, a d�u�nik ma obowi�zek je spe�ni� (…). Termin p�atno�ci �wiadczenia wyznacza ko�cowy moment, do którego d�u�nik nie popada w opó�nienie wzgl�dnie zw�ok�. Je�li chodzi o zobowi�zanie terminowe, to regu�� jest pocz�tkowa zbie�no�� wymagalno�ci i terminu p�atno�ci. Je�li zatem roszczenie nie sta�o si� jeszcze wymagalne, to dokonane w ramach swobody kontraktowej stron przed�u�enie lub skrócenie terminu p�atno�ci jest oczywi�cie dozwolone. Natomiast przed�u�enie lub skrócenie terminu p�atno�ci dokonane po dniu, w którym roszczenie sta�o si� wymagalne nie ma �adnego wp�ywu na jego wymagalno��. Odmienne stanowisko prowadzi�oby do obej�cia zakazu wynikaj�cego z art. 119 kc, i� terminy przedawnienia nie mog� by� skrócone ani przed�u�one przez czynno�� prawn�.

Autor jest prawnikiem w K@ancelarii Krzysztof Wi�niewski
www.e-kancelaria.waw.pl