Sposoby finansowania działalności przez MSP
Prowadzenie działalności gospodarczej nieodłącznie wiąże się z koniecznością podejmowania licznych decyzji. Właściciele przedsiębiorstwa mogą spotkać się z sytuacją, w której konieczne będzie pozyskanie dodatkowego kapitału. Może to być spowodowane chęcią rozwoju przedsiębiorstwa czy przezwyciężenia pojawiającego się w przedsiębiorstwie kryzysu.Katarzyna Okoń
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Wśród metod pozyskiwania kapitału najczęściej wymienia się dwie: emisję praw udziałowych (finansowanie kapitałem własnym) oraz zaciągnięcie kredytu bankowego czy pożyczki (finansowanie obce). Niezależnie od tego, współcześnie wskazuje się niekiedy także na finansowanie hybrydowe, które stanowi połączenie dwóch wyżej wymienionych form.
Finansowanie kapitałem własnym, ma miejsce w sytuacji gdy dany podmiot prowadzący działalność gospodarczą decyduje się na emisję praw udziałowych, w zamian za objęcie których dochodzi do przekazania na jego rzecz środków pieniężnych (dokapitalizowania podmiotu). Przed skorzystaniem z takiej formy finansowania należy przeanalizować zalety oraz wady, które mogą wiązać się z finansowaniem kapitałem własnym.
Wśród zalet płynących z emisji praw udziałowych można wyróżnić wzrost efektywności przedsiębiorstwa, nie tylko pod względem przyszłych przychodów i zysków, które przedsiębiorstwo może osiągnąć dzięki dodatkowemu kapitałowi, ale również poprawy pozycji przedsiębiorstwa na rynku i jego postrzegania przez innych inwestorów. Przejawia się to w większych możliwościach rozwoju oraz wzroście konkurencyjności w danej branży. Emisja praw udziałowych przynosi kapitał, który jest bezterminowy, co oznacza, że nie ma określonego terminu, w którym trzeba go spłacić, przez co nie należy obawiać się jego łatwej utraty w przyszłości. Emisja praw udziałowych może być również rodzajem działania w sferze promocji przedsiębiorstwa i pewnego rodzaju prestiżem. Dotyczyć to może przede wszystkim pierwszych ofert publicznych spółek giełdowych.
Każde przedsiębiorstwo, które chce wyemitować prawa udziałowe musi liczyć się z koniecznością spełnienia określonych formalności i poniesienia danych kosztów, które mogą towarzyszyć emisji. Z sytuacją taką mamy do czynienia w szczególności, jeżeli chodzi o emisję akcji na giełdzie papierów wartościowych. W takim przypadku, w ogólne koszty emisji wlicza się przede wszystkim: opłaty prawne, księgowe, koszt przygotowania prospektu emisyjnego i koszty obsługi emisji przez oferującego.
Kolejną formą pozyskania kapitału jest finansowanie obce. W tym miejscu trzeba wskazać przede wszystkim na kredyt bankowy, przez który należy rozumieć czasowe udostępnienie z góry określonej kwoty do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie, z przeznaczeniem na określone cele. Bank na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorstwem przekazuje mu środki pieniężne potrzebne na sfinansowanie danej inwestycji. Przedsiębiorstwo jest zobowiązanie do spłaty kredytu w określonych ratach, zgodnie z warunkami wyznaczonymi w umowie. Ze względu na czas trwania można wyodrębnić kredyty krótkoterminowe (do 1 roku), średnioterminowe (od roku do pięciu lat) oraz długoterminowe (powyżej pięciu lat). Wiele banków wyróżnia kredyty na bieżącą działalność gospodarczą, kredyty inwestycyjne i kredyty preferencyjne.
Pozyskanie kredytu to proces stosunkowo prosty, jednak wiążący się z licznymi formalnościami. W początkowej fazie, bardzo duże znaczenie ma analiza zdolności kredytowej przedsiębiorstwa. To na jej podstawie bank podejmuje decyzję o udzieleniu przedsiębiorstwu kredytu. Zgodnie z przyjętymi regulacjami należy przejść określoną procedurę, charakterystyczną dla danego banku. Podmiot, który chce pozyskać kredyt jest zobligowany do złożenia umotywowanego wniosku kredytowego.
Podobnie jak w przypadku emisji akcji, zaciągniecie kredytu niesie ze sobą zalety i wady. Do najczęściej zaliczanych korzyści należy stosunkowo szybki okres pozyskania kapitału – przy założeniu, że podmiot ubiegający się o finansowanie posiada zdolność kredytową. Dla zapewnienia atrakcyjności tej formy pozyskania kapitału niezbędne jest wynegocjowanie odpowiednich warunków kredytowych z bankiem, których potwierdzeniem jest treść umowy kredytu. Jeśli przedsiębiorstwo jest stałym klientem banku może liczyć na preferencyjne traktowanie i dogodniejsze warunki. Ważną kwestią jest możliwość spłaty kredytu przed terminem, np. gdy planowana inwestycja przyniesie korzyści szybciej niż się spodziewaliśmy. Należy jednak pamiętać, że przed dokonaniem takiej spłaty powinno się sprawdzić warunki umowy, ponieważ często wcześniejsza spłata może wiązać się z koniecznością poniesienia dodatkowych opłat.
Wadą kredytu, jako formy finansowania, są zabezpieczenia, które przedsiębiorstwo musi zapewnić podmiotowi finansującemu. Tu należy wskazać przede wszystkim na to, iż bank będzie oczekiwał ustanowienia przykładowo takich zabezpieczeń jak: hipoteka, zastaw rejestrowy, poręczenie, gwarancja czy oświadczenie o poddaniu się egzekucji. Niezależnie od tego konieczne jest złożenie szeregu oświadczeń i zapewnień. Powyższe kwestie w każdym przypadku wymagają indywidualnych negocjacji.
Na koszt kapitału pozyskiwanego w formie kredytu wpływa wiele czynników. Kluczową kwestią w tym przedmiocie pozostaje oprocentowanie, które zazwyczaj uzależnione jest od wysokości marży banku i określonej stopy procentowej, np. WIBOR czy LIBOR. Niezależnie od tego należy zwrócić szczególną uwagę na wszelkie prowizje i opłaty bankowe, które mogą powodować, że w pewnych przypadkach koszt finansowania obcego stanie się bardzo wysoki. Na etapie pozyskiwania kredytu niezbędna jest z kolei analiza kosztów związanych z procedurą udzielania finansowania, np. przygotowaniem wniosku kredytowego i jego rozpatrzeniem czy uruchomieniem kredytu. Często zdarza się, że przedsiębiorcy zapominają o uwzględnieniu wyżej wymienionych kosztów, przez co ostateczna cena pozyskania kapitału jest nieco inna, niż ta zakładana na początku.
Podsumowując, obie formy finansowanie charakteryzują się zarówno zaletami, jak również wadami. Wybór najlepszego sposobu pozyskania finansowania zależy w dużej mierze od przedsiębiorstwa. Przed podjęciem decyzji należy rozważyć ograniczenia występujące w otoczeniu i determinujące określony przypadek. Nie można także pominąć specyfiki branży, dlatego bardzo duże znaczenie ma przeprowadzenie odpowiednich analiz poprzedzających podjęcie właściwej decyzji.
Finansowanie kapitałem własnym, ma miejsce w sytuacji gdy dany podmiot prowadzący działalność gospodarczą decyduje się na emisję praw udziałowych, w zamian za objęcie których dochodzi do przekazania na jego rzecz środków pieniężnych (dokapitalizowania podmiotu). Przed skorzystaniem z takiej formy finansowania należy przeanalizować zalety oraz wady, które mogą wiązać się z finansowaniem kapitałem własnym.
Wśród zalet płynących z emisji praw udziałowych można wyróżnić wzrost efektywności przedsiębiorstwa, nie tylko pod względem przyszłych przychodów i zysków, które przedsiębiorstwo może osiągnąć dzięki dodatkowemu kapitałowi, ale również poprawy pozycji przedsiębiorstwa na rynku i jego postrzegania przez innych inwestorów. Przejawia się to w większych możliwościach rozwoju oraz wzroście konkurencyjności w danej branży. Emisja praw udziałowych przynosi kapitał, który jest bezterminowy, co oznacza, że nie ma określonego terminu, w którym trzeba go spłacić, przez co nie należy obawiać się jego łatwej utraty w przyszłości. Emisja praw udziałowych może być również rodzajem działania w sferze promocji przedsiębiorstwa i pewnego rodzaju prestiżem. Dotyczyć to może przede wszystkim pierwszych ofert publicznych spółek giełdowych.
Każde przedsiębiorstwo, które chce wyemitować prawa udziałowe musi liczyć się z koniecznością spełnienia określonych formalności i poniesienia danych kosztów, które mogą towarzyszyć emisji. Z sytuacją taką mamy do czynienia w szczególności, jeżeli chodzi o emisję akcji na giełdzie papierów wartościowych. W takim przypadku, w ogólne koszty emisji wlicza się przede wszystkim: opłaty prawne, księgowe, koszt przygotowania prospektu emisyjnego i koszty obsługi emisji przez oferującego.
Kolejną formą pozyskania kapitału jest finansowanie obce. W tym miejscu trzeba wskazać przede wszystkim na kredyt bankowy, przez który należy rozumieć czasowe udostępnienie z góry określonej kwoty do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie, z przeznaczeniem na określone cele. Bank na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorstwem przekazuje mu środki pieniężne potrzebne na sfinansowanie danej inwestycji. Przedsiębiorstwo jest zobowiązanie do spłaty kredytu w określonych ratach, zgodnie z warunkami wyznaczonymi w umowie. Ze względu na czas trwania można wyodrębnić kredyty krótkoterminowe (do 1 roku), średnioterminowe (od roku do pięciu lat) oraz długoterminowe (powyżej pięciu lat). Wiele banków wyróżnia kredyty na bieżącą działalność gospodarczą, kredyty inwestycyjne i kredyty preferencyjne.
Pozyskanie kredytu to proces stosunkowo prosty, jednak wiążący się z licznymi formalnościami. W początkowej fazie, bardzo duże znaczenie ma analiza zdolności kredytowej przedsiębiorstwa. To na jej podstawie bank podejmuje decyzję o udzieleniu przedsiębiorstwu kredytu. Zgodnie z przyjętymi regulacjami należy przejść określoną procedurę, charakterystyczną dla danego banku. Podmiot, który chce pozyskać kredyt jest zobligowany do złożenia umotywowanego wniosku kredytowego.
Podobnie jak w przypadku emisji akcji, zaciągniecie kredytu niesie ze sobą zalety i wady. Do najczęściej zaliczanych korzyści należy stosunkowo szybki okres pozyskania kapitału – przy założeniu, że podmiot ubiegający się o finansowanie posiada zdolność kredytową. Dla zapewnienia atrakcyjności tej formy pozyskania kapitału niezbędne jest wynegocjowanie odpowiednich warunków kredytowych z bankiem, których potwierdzeniem jest treść umowy kredytu. Jeśli przedsiębiorstwo jest stałym klientem banku może liczyć na preferencyjne traktowanie i dogodniejsze warunki. Ważną kwestią jest możliwość spłaty kredytu przed terminem, np. gdy planowana inwestycja przyniesie korzyści szybciej niż się spodziewaliśmy. Należy jednak pamiętać, że przed dokonaniem takiej spłaty powinno się sprawdzić warunki umowy, ponieważ często wcześniejsza spłata może wiązać się z koniecznością poniesienia dodatkowych opłat.
Wadą kredytu, jako formy finansowania, są zabezpieczenia, które przedsiębiorstwo musi zapewnić podmiotowi finansującemu. Tu należy wskazać przede wszystkim na to, iż bank będzie oczekiwał ustanowienia przykładowo takich zabezpieczeń jak: hipoteka, zastaw rejestrowy, poręczenie, gwarancja czy oświadczenie o poddaniu się egzekucji. Niezależnie od tego konieczne jest złożenie szeregu oświadczeń i zapewnień. Powyższe kwestie w każdym przypadku wymagają indywidualnych negocjacji.
Na koszt kapitału pozyskiwanego w formie kredytu wpływa wiele czynników. Kluczową kwestią w tym przedmiocie pozostaje oprocentowanie, które zazwyczaj uzależnione jest od wysokości marży banku i określonej stopy procentowej, np. WIBOR czy LIBOR. Niezależnie od tego należy zwrócić szczególną uwagę na wszelkie prowizje i opłaty bankowe, które mogą powodować, że w pewnych przypadkach koszt finansowania obcego stanie się bardzo wysoki. Na etapie pozyskiwania kredytu niezbędna jest z kolei analiza kosztów związanych z procedurą udzielania finansowania, np. przygotowaniem wniosku kredytowego i jego rozpatrzeniem czy uruchomieniem kredytu. Często zdarza się, że przedsiębiorcy zapominają o uwzględnieniu wyżej wymienionych kosztów, przez co ostateczna cena pozyskania kapitału jest nieco inna, niż ta zakładana na początku.
Podsumowując, obie formy finansowanie charakteryzują się zarówno zaletami, jak również wadami. Wybór najlepszego sposobu pozyskania finansowania zależy w dużej mierze od przedsiębiorstwa. Przed podjęciem decyzji należy rozważyć ograniczenia występujące w otoczeniu i determinujące określony przypadek. Nie można także pominąć specyfiki branży, dlatego bardzo duże znaczenie ma przeprowadzenie odpowiednich analiz poprzedzających podjęcie właściwej decyzji.
|
nr 7(123)2012  |
|
